1972 – 1980 IWP jako jednostka naukowo-badawcza

Od 1972 roku IWP podlegał ministrowi nauki, szkolnictwa wyższego i techniki jako jednostka naukowo-badawcza wzornictwa przemysłowego. Zakres jego działań rozszerzył się o analizowanie potrzeb społecznych, gospodarczych i kulturowych, określanie wymagań użytkowych i estetycznych oraz doskonalenie – w oparciu o ergonomię – projektowania wyrobów.

Instytut badał i projektował dwa środowiska – mieszkania i pracy. Przystąpił m.in. do rządowego programu dotyczącego rozwoju budownictwa mieszkaniowego. Koordynował prace badawcze nad połączeniem nowej funkcjonalności mieszkań z poprawą użyteczności ich wyposażenia. Badał wpływ zjawisk i sytuacji społecznych na strukturalne i funkcjonalne właściwości mieszkań w tej dziedzinie spektakularne wyniki miał nowy Zakład Struktur Użytkowych. Utworzony w 1975 roku Ośrodek Studialno-Projektowy Kultury Mieszkania opracowywał wzorce wykończenia i wyposażenia mieszkań.

Powstał też Zakład Podstawowych Problemów Wzornictwa Ubioru do Pracy, który zajął się typizacją i unowocześnieniem odzieży roboczej i ochronnej. Wspomagany przez Polską Akademię Nauk, badającą zmiany we wzorach konsumpcji, dostarczał danych do przygotowania Polskich Norm.

Wydany w 1972 roku „Mały atlas antropometryczny dorosłej ludności Polski dla potrzeb projektowania” oraz o rok późniejsza publikacja „Fantomy płaskie” zawierały wyniki prac Zakładu Badań Ergonomicznych.

Prof. Wanda Telakowska proroczo napisała we wstępie do katalogu wystawy „Rodzimość we wzornictwie” (1978 r.):
Troska o dalszy rozwój plastycznych inwencji w naszym kraju jest uzasadniona nie tylko koniecznością zachowania […] ciągłości [kultury], ale potrzebą znalezienia szerokich form aktywizacji życia społecznego […]. Wzbogacana stale konsumpcja jest prawdopodobnie jednym z warunków dalszego rozwoju. Jeżeli jednak jest to warunek konieczny, to na pewno nie wystarczający. Twórczość może również przyczynić się wydatnie do wzbogacenia egzystencji przyszłych pokoleń, z których dużą część pracy zdejmą komputery i inne zmechanizowane aparaty i maszyny.

W 1978 roku zbiory wzorcowni IWP zostały przekazane Muzeum Narodowemu w Warszawie.